Efekt odwrócenia to indywidualne i zbiorowe skutki, które wynikają z zestawienia zachowań jednostkowych, chociaż nie są wpisane w cele i dążenia osób działających.

Socjologia to coś więcej niż idee, teorie i wyniki badań. To także instytucje naukowe, badania, metody oraz ludzie, którzy je stworzyli. O nich jest ta książka. Składa się z kilkunastu rozpraw i szkiców poświęconych życiu socjologii w Polsce, od końca XIX do początków XXI w.