Problematykę bezrobocia podejmuje się w Polsce w ostatnich latach bardzo często, z powodów aż nazbyt dramatycznie oczywistych. Prowadzi się wiele badań naukowych i dyskusji zmierzających do znalezienia sposobów zmniejszania bezrobocia i tworzenia nowych miejsc pracy. Niniejsza książka, która jest owocem konferencji naukowej, została wydana przede wszystkim po to, aby pokazać, że konieczna jest radykalna zmiana myślenia w przeciwdziałaniu bezrobociu.

Główną przesłanką nowego podejścia w walce z bezrobociem jest konieczność uwzględnienia wielu czynników, które kształtują sytuację na rynku pracy. Należą do nich przede wszystkim megatrendy: globalizacja, rozwój technologii informatycznych, automatyzacja, wzrost wydajności pracy; w polskich warunkach - również struktura demograficzna społeczeństwa. Do zmiany podejścia w walce z bezrobociem i tworzenia nowych miejsc pracy w pewnym stopniu przyczyniają się także kontrowersyjne rezultaty polskiej polityki społeczno-gospodarczej oraz słabo zaawansowane procesy zmian strukturalnych i instytucjonalnych.

Jednakże najważniejszymi czynnikami wymuszającymi zmianę modelu tworzenia nowych miejsc pracy są coraz silniej odczuwane zmiany w zakresie popytu na pracę. I to zmiany nie tylko ilościowe, ale głównie jakościowe. Z jednej strony chodzi tu o globalizację wzorców konsumpcji kształtowanej i zaspokajanej przez wielkie międzynarodowe przedsiębiorstwa - z drugiej zaś o coraz bardziej postępującą indywidualizację oraz emancypację popytu na dobra i usługi.

Gdyby Adam Smith miat pisać swoją fundamentalną pracę Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów na początku XXI wieku, to z pewnością rozpocząłby ją od analizy podziału konsumpcji, a nie podziału pracy. Coraz łatwiejsze jest bowiem wykonywanie pracy lepiej wspomaganej technologicznie i w większym stopniu opartej na wiedzy, natomiast trudniejsze jest znalezienie dla niej popytu. I to nie tylko zagregowanego efektywnego popytu, któremu ekonomiści od czasów Keynesa i Kaleckiego poświęcają tak wiele uwagi, lecz popytu coraz bardziej zindywidualizowanego, przeżywającego renesans suwerenności i coraz bardziej możliwego do zaspokojenia przez globalną podaż. W tej sytuacji tradycyjne sposoby tworzenia nowych miejsc pracy mogą okazać się wysoce nieskuteczne...
Warszawa 2003